قهوه عربیکا

قهوه عربیکا چیست:

قهوه عربیکا، با نام علمی Coffea arabica، یکی از محبوب‌ترین و باکیفیت‌ترین انواع دانه‌های قهوه در جهان است، که بیش از 60% از کل تولید قهوه جهان را شامل می‌شود. این دانه‌ها از گیاهی به همین نام بدست می‌آیند و بومی کوهستان‌های اتیوپی هستند، جایی که از دیرباز به صورت وحشی رشد می‌کردند. عربیکا به دلیل طعم ملایم‌تر، اسیدیته بالاتر، و میزان کافئین پایین‌تر نسبت به سایر انواع قهوه، به ویژه روبوستا، در میان علاقه‌مندان به قهوه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کشت قهوه عربیکا معمولاً در ارتفاعات بالای 600 تا 2000 متر از سطح دریا انجام می‌شود، جایی که شرایط آب و هوایی خنک و مرطوب، به تولید دانه‌هایی با کیفیت بالا کمک می‌کند. این ارتفاعات، به ویژه در مناطقی مانند آمریکای لاتین، آفریقا، و بخش‌هایی از آسیا، شرایط ایده‌آلی برای رشد عربیکا فراهم می‌آورند. عربیکا دارای پروفایل‌های طعمی متفاوتی است که می‌تواند شامل نت‌های میوه‌ای، شکلاتی، گلی و حتی تنباکو باشد، بسته به منطقه کشت و شرایط خاص آن منطقه. این تنوع غنی از طعم‌ها، عربیکا را به انتخاب اول برای تهیه انواع قهوه‌های تخصصی و پرمیوم تبدیل کرده است. با این حال، کشت عربیکا نسبت به روبوستا حساس‌تر است و به دلیل نیاز به شرایط آب و هوایی خاص، نسبت به تغییرات آب و هوایی و بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر است. این حساسیت، همراه با تقاضای رو به رشد برای قهوه‌های با کیفیت بالا، اهمیت مدیریت دقیق در کشت و برداشت عربیکا را افزایش داده است.

تفاوت‌های قهوه عربیکا و روبوستا:

تفاوت‌های بین قهوه عربیکا و روبوستا را می‌ توان از جنبه‌های مختلفی بررسی کرد، از جمله ترکیب شیمیایی، طعم، شرایط رشد، و کاربردها در صنعت قهوه. در ادامه، به برخی از اصلی‌ ترین تفاوت‌های بین این دو نوع قهوه اشاره می‌کنیم:

1. 1. ترکیب شیمیایی و کافئین: عربیکا معمولاً حاوی کافئین کمتری نسبت به روبوستا است. در حالی که عربیکا حدود 1.2% تا 1.5% کافئین دارد، روبوستا می‌ تواند تا 2.2% تا 2.7% کافئین داشته باشد. این تفاوت در میزان کافئین می‌تواند بر طعم نهایی تأثیر بگذارد، باعث می‌شود روبوستا تلخ‌ تر از عربیکا باشد.

1. 1. طعم و پروفایل آروما: عربیکا معروف به داشتن طعمی ملایم‌ تر، با اسیدیته بالاتر و پروفایل‌های طعمی متنوع مانند میوه‌ها، شکلات، و گل‌ها است. در مقابل، روبوستا طعمی تلخ‌ تر و قوی‌تر دارد با نت‌هایی از آجیل و زمینی، که گاهی اوقات می‌تواند به عنوان خشن تلقی شود.

1. 1. شرایط رشد: عربیکا به شرایط خاص آب و هوایی نیاز دارد و معمولاً در ارتفاعات بالاتر کشت می‌شود، جایی که دما و بارندگی نسبتاً ثابت است. روبوستا از سخت‌جانی بیشتری برخوردار است و می‌تواند در ارتفاعات پایین‌تر و در شرایط آب و هوایی متغیرتری رشد کند.

1. 1. کاربردها در صنعت قهوه: به دلیل طعم ملایم‌ تر و پیچیده‌تر، عربیکا اغلب در قهوه‌های تخصصی و پرمیوم استفاده می‌شود. روبوستا، با توجه به تلخی بیشتر و قیمت پایین‌ تر، اغلب در ترکیبات قهوه اسپرسو و قهوه‌های فوری به کار می‌ رود تا به افزایش کرما و قدرت نوشیدنی کمک کند.

1. 1. مقاومت به بیماری‌ها: روبوستا به طور طبیعی مقاومت بیشتری به بیماری‌ها و آفات دارد، بخصوص به بیماری پژمردگی فوزاریوم، در حالی که عربیکا حساس‌ تر است و نیاز به مراقبت و مدیریت دقیق‌ تری دارد.

این تفاوت‌ها تأثیر قابل توجهی بر انتخاب دانه‌های قهوه برای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان دارند، با هر نوعی ویژگی‌های منحصر به فرد خود را به نوشیدنی نهایی می‌افزاید.

کشت و برداشت قهوه عربیکا:

کشت و برداشت قهوه عربیکا فرآیندی دقیق است که به دلیل شرایط آب و هوایی و ارتفاع مورد نیاز برای رشد این گونه، به طور ویژه‌ای در مناطق خاصی از جهان انجام می‌شود. در اینجا به برخی از جنبه‌های کلیدی کشت و برداشت عربیکا اشاره می‌کنیم:

شرایط رشد

• • ارتفاع: عربیکا معمولاً در ارتفاعات بین 600 تا 2200 متر بالای سطح دریا کشت می‌شود. این ارتفاع به ایجاد شرایط آب و هوایی خنک‌تر و زمان بلوغ طولانی‌تر برای دانه‌ها کمک می‌کند، که به نوبه خود به تقویت پروفایل‌های طعمی آن‌ها منجر می‌شود.

• • آب و هوا: قهوه عربیکا به آب و هوای معتدل با دمای متوسط سالانه بین 15 تا 24 درجه سانتیگراد نیاز دارد. همچنین، بارندگی منظم ولی نه بیش از حد، برای رشد مناسب این گونه ضروری است.

کشت

• • تنوع ژنتیکی: عربیکا دارای تنوع ژنتیکی بالایی است که این امکان را می‌دهد تا انواع مختلفی با خصوصیات طعمی متفاوت و مقاومت‌های گوناگون به بیماری‌ها و آفات پرورش یابند.

• • کاشت: بذرهای قهوه ابتدا در نهالستان‌ها کاشته می‌شوند و پس از رسیدن به اندازه کافی، به مزارع منتقل می‌شوند. این کار به محافظت از جوانه‌ها در مراحل اولیه رشد کمک می‌کند.

برداشت

• • زمان برداشت: برداشت قهوه عربیکا معمولاً بسته به منطقه، بین اواخر پاییز تا اوایل بهار انجام می‌شود. دانه‌ها باید دقیقاً زمانی که به رنگ قرمز روشن یا بنفش می‌رسند برداشت شوند، که نشان‌دهنده رسیدگی کامل آن‌ها است.

• • روش برداشت: دو روش اصلی برداشت وجود دارد: دستی و مکانیزه. برداشت دستی، که در آن تنها دانه‌های رسیده انتخاب می‌شوند، برای حفظ کیفیت بالاتری از قهوه ترجیح داده می‌شود.

مناطق کشت اصلی

• • قهوه عربیکا عمدتاً در آمریکای لاتین (برزیل، کلمبیا، کاستاریکا)، شرق آفریقا (اتیوپی، کنیا)، و برخی مناطق آسیایی (اندونزی، یمن) کشت می‌شود. هر یک از این مناطق ویژگی‌های منحصر به فردی به دانه‌های قهوه می‌بخشند.

کشت و برداشت عربیکا نیازمند دانش، مهارت، و توجه زیادی است، اما نتیجه، یعنی تولید یکی از با کیفیت‌ترین و محبوب‌ترین انواع قهوه در جهان، ارزش این تلاش را دارد.

فرآیند پس از برداشت:

فرآیند پس از برداشت قهوه عربیکا نقش کلیدی در تعیین کیفیت و پروفایل طعمی نهایی دانه‌های قهوه دارد. این فرآیند شامل چندین مرحله است که از جداسازی دانه‌ها از میوه قهوه (که به آن چری گفته می‌شود) تا خشک کردن، فرآوری، و آماده‌سازی برای حمل و نقل ادامه دارد. در اینجا به بررسی سه روش اصلی فرآوری پس از برداشت می‌پردازیم: فرآوری خشک، فرآوری تر، و فرآوری نیمه‌تر.

فرآوری خشک (روش سنتی)

• • توضیح: این روش قدیمی‌ترین و ساده‌ترین روش فرآوری است، که در آن چری‌های قهوه بلافاصله پس از برداشت در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند تا خشک شوند.

• • مراحل: چری‌ها روی سطوح بزرگ و صاف پخش می‌شوند و به طور منظم برای خشک شدن یکنواخت برگردانده می‌شوند. این فرآیند ممکن است چند هفته طول بکشد.

• • نتیجه: دانه‌های قهوه حاصل از این روش معمولاً طعم‌های غنی و بدنه سنگین‌تری دارند اما ممکن است کمتر یکنواخت باشند.

فرآوری تر (روش شستشو)

• • توضیح: در فرآوری تر، ابتدا چری‌ها را می‌شویند و سپس از طریق یک دستگاه پولپر، پوست و بخشی از میوه از دانه جدا می‌شود.

• • مراحل: پس از جداسازی، دانه‌ها در مخازن آب قرار می‌گیرند تا تخمیر شوند، سپس شسته شده و خشک می‌شوند.

• • نتیجه: این روش به تولید دانه‌هایی با طعم پاک‌تر و اسیدیته برجسته‌تر منجر می‌شود و کیفیت یکنواخت‌تری دارد.

فرآوری نیمه‌تر (هانی یا پولپد نچرال)

• • توضیح: این روش ترکیبی از دو روش قبلی است. پوست چری برداشت شده ولی بخشی از میوه به دانه می‌چسبد و سپس دانه‌ها خشک می‌شوند.

• • مراحل: دانه‌ها با لایه نازکی از میوه (موسیلاژ) روی آن‌ها خشک می‌شوند، که می‌تواند بر روی طعم نهایی تأثیر بگذارد.

• • نتیجه: دانه‌های فرآوری شده با این روش طعم‌های عمیق‌تر و شیرین‌تری دارند و تعادل خوبی بین بدنه و اسیدیته ایجاد می‌کنند.

پس از فرآوری، دانه‌های قهوه باید دقیقاً خشک شوند تا رطوبت آن‌ها به حد مطلوب برسد، سپس پاک‌سازی و طبقه‌بندی می‌شوند تا آماده صادرات یا برشته‌کاری شوند. انتخاب روش فرآوری تأثیر قابل توجهی بر پروفایل طعمی و کیفیت نهایی قهوه دارد و اغلب بر اساس ویژگی‌های منحصر به فرد هر محصول و ترجیحات تولیدکننده انجام می‌گیرد.

پروفایل‌های طعمی قهوه عربیکا:

شکلاتی و کاکائویی: برخی از عربیکاها طعم‌های عمیق‌تری دارند که به یادداشت‌های شکلاتی و کاکائویی می‌زنند، به ویژه هنگامی که به روش‌های تیره‌تر برشته می‌شوند.

گلی: نت‌های گلی مانند یاسمین یا گل رز نیز در برخی از قهوه‌های عربیکا یافت می‌شود، به ویژه در آن‌هایی که از مناطقی با خاک بسیار غنی و شرایط محیطی خاص کشت می‌شوند.

اسیدیته بالا: اسیدیته بالا یکی از ویژگی‌های مشخصه بسیاری از قهوه‌های عربیکا است که به آن‌ها طعمی تیز و تازه می‌بخشد. این اسیدیته می‌تواند با طعم‌های میوه‌ای ترکیب شده و تجربه‌ای دلپذیر ایجاد کند.

مغزی و زمینی: برخی عربیکاها طعم‌هایی دارند که به یادداشت‌های مغزی و زمینی می‌زنند، به ویژه آن‌هایی که در ارتفاعات پایین‌تر کشت می‌شوند یا از فرآوری خشک استفاده می‌کنند.

روش‌های دم‌ آوری قهوه عربیکا:

قهوه‌ساز قطره‌ای :

• • برای طعم‌دهی یکنواخت و ملایم، این روش ایده‌آل است.

• • نسبت توصیه‌شده قهوه به آب، 1 به 16 است (برای هر گرم قهوه، 16 میلی‌لیتر آب).

فرنچ پرس :

• • برای استخراج کامل بدنه و طعم‌های عمیق‌تر، فرنچ پرس گزینه‌ای عالی است.

• • دم‌آوری بین 4 تا 5 دقیقه توصیه می‌شود.

اسپرسو:

• • برای تجربه طعم‌های غنی و پیچیده، اسپرسو روشی مناسب است.

• • نیازمند دستگاه اسپرسو و فشار بالا برای استخراج سریع است.

آیروپرس :

• • این روش ترکیبی از فشار و دم‌آوری است که طعمی متمایز و صاف ارائه می‌دهد.

• • دم‌آوری سریع در حدود 1 تا 2 دقیقه.

پور اور :

• • برای کنترل کامل بر روند دم‌ آوری و استخراج طعم‌های ظریف، پور اور انتخابی عالی است.

• • دم‌ آوری آهسته و دقیق، با استفاده از قهوه آسیاب شده ریز و دمای آب بین 90 تا 96 درجه سانتیگراد.